9/25/2014

Торлогийн Таваг ( Дагва багш )





ᠪᠣᠳᠤᠵᠤ ᠨᠢᠭᠲᠠᠯᠠᠵᠤ ᠪᠢᠴᠢᠳᠡᠭ ᠤᠴᠢᠷ ᠠᠴᠠ ᠣᠶᠤᠨ ᠢ ᠰᠣᠷᠢᠳᠠᠭ (2)
ᠬᠥᠳᠡᠭᠡ ᠭᠡᠷ ᠲᠡᠭᠡᠨ ᠬᠣᠲᠠ ᠪᠠᠯᠭᠠᠰᠤ ᠠᠴᠠ ᠣᠶᠤᠲᠠᠨ ᠬᠦᠦ ᠨᠢ ᠵᠠᠬᠢᠶ᠎ᠠ
ᠪᠢᠴᠢᠬᠦ ᠳᠡᠭᠡᠨ ᠲᠡᠭᠦᠰᠬᠢᠯ ᠳᠦ ᠨᠢ 《ᠥᠭᠡᠷ᠎ᠡ ᠶᠠᠭᠤᠮ᠎ᠠ》 ᠵᠠᠬᠢᠬᠤ ᠦᠭᠡᠢ
ᠭᠡᠳᠡᠭ ᠰᠠᠨᠠᠭ᠎ᠠ ᠪᠠᠨ ᠪᠢᠴᠢᠬᠦ ᠳᠡᠭᠡᠨ ᠠᠯᠳᠠᠵᠤ 《ᠦᠬᠡᠷ》 ᠵᠠᠬᠢᠭᠰᠠᠨ
ᠲᠤᠬᠠᠢ ᠤᠳᠬ᠎ᠠ ᠶᠢ ᠭᠠᠷᠭᠠᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠯᠠ ᠠᠪᠤ ᠡᠵᠢ ᠨᠢ ᠶᠡᠬᠡ ᠊ᠯᠡ
ᠠᠵᠢᠯ ᠪᠣᠯᠵᠤ ᠬᠦᠦ ᠳᠡᠭᠡᠨ ᠦᠬᠡᠷ ᠲᠦᠬᠦᠭᠡᠷᠡᠵᠦ ᠥᠭᠴᠦ ᠶᠠᠪᠤᠭᠤᠯᠤᠭᠰᠠᠨ
ᠲᠤᠬᠠᠢ ᠥᠪᠦᠷ ᠮᠣᠩᠭᠤᠯ ᠤᠨ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠨᠣᠮ ᠠᠴᠠ ᠤᠩᠰᠢᠭᠰᠠᠨ ᠢᠶᠠᠨ ᠰᠠᠨᠠᠵᠤ ᠪᠠᠢᠢᠨ᠎ᠠ᠃
《ᠦᠬᠡᠷ‌ ‌᠊᠊᠊  ᠦᠬᠡᠷ ᠮᠠᠯ᠂ ᠥᠭᠡᠷ᠎ᠡ ᠊᠊᠊ ᠪᠤᠰᠤᠳ ᠬᠡᠮᠡᠨ ᠪᠢᠴᠢᠳᠡᠭ》᠃
ᠪᠣᠯᠣᠭᠰᠠᠨ ᠶᠠᠪᠤᠳᠠᠯ ᠠᠴᠠ ᠡᠭᠦᠳᠦᠭᠰᠡᠨ ᠪᠠᠰᠠ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠢᠢᠮᠦᠷᠭᠡᠦ ᠶᠠᠪᠠᠭᠠᠨ
ᠶᠠᠷᠢᠶ᠎ᠠ ᠪᠠᠢᠢᠳᠠᠭ᠃ 1930 ᠊᠊ ᠊ᠭᠠᠳ ᠣᠨ ᠤ ᠦᠶᠡᠰ ᠵᠠᠪᠬᠠᠨ ᠠᠢᠢᠮᠠᠭ ᠠᠴᠠ
ᠴᠡᠷᠢᠭ ᠲᠦ ᠳᠠᠲᠠᠭᠳᠠᠨ ᠢᠷᠡᠭᠰᠡᠨ ᠵᠠᠯᠠᠭᠤᠴᠤᠳ ᠠᠴᠠ ᠪᠢᠴᠢᠭ ᠦᠰᠦᠭ
ᠮᠡᠳᠡᠳᠡᠭ ᠬᠡᠭᠦ ᠬᠡᠳᠦᠨ ᠬᠦᠮᠦᠨ ᠡᠴᠡ ᠪᠡᠢ᠎ᠡ ᠶᠢᠨ ᠪᠠᠢᠢᠴᠠᠭᠠᠯᠲᠠ ᠪᠠᠨ ᠪᠢᠴᠢ ᠭᠡᠬᠦ ᠳᠦ ᠨᠢᠭᠡᠨ
ᠴᠡᠷᠢᠭ (ᠡᠨᠡ ᠨᠢ ᠬᠣᠵᠢᠮ ᠠᠷᠠᠳ ᠤᠨ ᠪᠠᠭᠰᠢ ᠪᠣᠯᠳᠠᠯ᠎ᠠ ᠪᠠᠨ ᠬᠦᠭᠵᠢᠭᠰᠡᠨ ᠳᠠᠭᠪᠠ
ᠪᠠᠭᠰᠢ ᠪᠠᠢᠢᠵᠡᠢ) ᠢᠩᠭᠢᠵᠦ ᠪᠢᠴᠢᠵᠡᠢ᠃ 《ᠵᠠᠪᠠᠭᠠᠨ ᠡᠭᠡᠮᠦᠭ ᠦᠨ ᠲᠣᠳᠤᠪ ᠲᠠᠢ
ᠰᠦᠮ᠎ᠡ ᠶᠢᠨ ᠬᠠᠷᠠᠭᠠᠲᠤ ᠳᠣᠷᠯᠤᠭ ᠤᠨ ᠲᠠᠪᠠᠭ》 ᠬᠡᠵᠦ ᠪᠢᠴᠢᠭᠰᠡᠨ ᠬᠡᠳᠡᠭ᠃
ᠤᠭ ᠨᠢ ᠵᠠᠪᠬᠠᠨ ᠠᠢᠢᠮᠠᠭ ᠤᠨ ᠲᠦᠳᠦᠪᠲᠠᠢ ᠰᠤᠮᠤ ᠶᠢᠨ ᠬᠠᠷᠢᠶᠠᠲᠤ ᠳᠣᠷᠯᠢᠭ ᠤᠨ
ᠳᠠᠭᠪᠠ ᠭᠡᠵᠦ ᠪᠢᠴᠢᠬᠦ ᠶᠣᠰᠤᠲᠠᠢ ᠠᠵᠢ᠃
ᠮᠣᠩᠭᠤᠯ ᠪᠢᠴᠢᠭ ᠢᠶᠡᠷ ᠪᠤᠷᠤᠭᠤ ᠪᠢᠴᠢᠭᠰᠡᠨ ᠪᠤᠶᠤ ᠤᠩᠰᠢᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠬᠠᠢ ᠡᠨᠡ ᠮᠡᠲᠤ
ᠱᠣᠭ ᠶᠠᠷᠢᠶ᠎ᠠ ᠨᠢ ᠨᠢᠭᠡ ᠲᠠᠯ᠎ᠠ ᠪᠠᠷ ᠮᠣᠩᠭᠤᠯ ᠪᠢᠴᠢᠭ ᠢᠶᠡᠷ ᠵᠥᠪ ᠤᠩᠰᠢᠬᠤ ᠬᠢᠭᠡᠳ
ᠪᠢᠴᠢᠬᠦ ᠳᠤ ᠬᠦᠴᠢᠷᠲᠡᠢ ᠶᠢ᠂ ᠨᠥᠭᠦᠭᠡ ᠲᠠᠯ᠎ᠠ ᠪᠠᠨ ᠤᠩᠰᠢᠬᠤ ᠪᠢᠴᠢᠬᠦ ᠬᠦᠮᠦᠨ ᠡᠴᠡ
ᠦᠭᠡ ᠶᠢᠨ ᠤᠳᠬ᠎ᠠ ᠬᠢᠬᠡᠳ ᠪᠢᠴᠢᠯᠭᠡ ᠶᠢ ᠨᠢᠭᠳᠠᠯᠠᠨ ᠪᠣᠳᠤᠵᠤ᠂ ᠦᠭᠡ ᠤᠳᠬ᠎ᠠ ᠶᠢ
ᠡ᠊᠊᠊ᠨᠳᠡᠭᠦᠷᠡᠯ ᠦᠭᠡᠢ ᠠᠩᠬᠠᠷᠤᠯ ᠲᠠᠢ ᠰᠤᠷᠴᠤ ᠬᠡᠷᠡᠭᠯᠡᠬᠦ ᠶᠢᠨ ᠴᠢᠬᠤᠯᠠ ᠶᠢ ᠪᠢᠳᠡᠨ ᠳᠦ
ᠰᠠᠨᠠᠭᠤᠯᠤᠨ ᠬᠡᠯᠣᠵᠦ ᠪᠠᠢᠢᠨ᠎ᠠ᠃







Бодож нягталж бичдэг учраас оюуныг сорьдог(2)

Хөдөө гэртээ хот балгасаас оюутан хүү нь захиа бичихдээ төгсгөлд нь "Өөр юм" захихгүй гэдэг санаагаа бичихдээ алдаж "үхэр" захисан тухай утгыг гаргасан тул аав ээж нь их л ажил болж хүүдээ үхэр төхөөрч өгч явуулсан нэг инээдэмтэй зүйл Өвөрмонголын нэгэн номоос уншсанаа санаж байна. (үхэр-ийг ᠦᠬᠡᠷ бичих бол өөр-гэх үгийг ᠥᠭᠡᠷ᠎ᠡ хэмээн бичдэг).
Болсон явдлаас үүдсэн бас нэгэн иймэрхүү явган яриа байдаг. 1930-аад оны үес Завхан аймгаас цэрэгт татагдан ирсэн залуучуудаас бичиг үсэг мэддэг гэх хэдэн хүнээс биеийн байцаалтаа бич гэхэд нэгэн цэрэг (Энэ нь хожим Ардын багш болтолоо хөгжсөн Дагва багш байжээ) ингэж бичжээ. "Явган ээмэгийн Тодовтой сүмийн хараат Торлогийн Таваг" гэж бичсэн гэдэг. Уг нь Завхан аймгийн Түдэвтэй сумын харьяат Дорлигийн Дагва гэж бичих ёстой аж.
Монгол бичгээр буруу бичсэн буюу уншсан тухай энэ мэт шог яриа нь нэг талаар монгол бичгээр зөв унших ба бичихэд хүчиртэйг, нөгөө талаар унших бичих хүнээс үгийн утга хийгээд бичлэгийг нягтлан бодож, үг утгыг эндүүрэлгүй анхааралтай сурч хэрэглэхийн чухлыг бидэнд сануулан хэлж байна.
Д. Баттогтох, Монгол бичгийн гайхамшиг оршивой, номоос 83х.

No comments:

Post a Comment